Shqipëri – Dita Ndërkombëtare e Ozonit 2024
16/09/2024
Konferenca Kombëtare “AMENDAMENTI I KIGALI – Mbështetje për Industrinë Shqiptare ndaj Ndryshimeve Klimatike” në datat 9–10 nëntor 2023, Tiranë
22/04/2025
Takimi i Rrjetit të Evropës dhe Azisë Qendrore (ECA) për Zyrtarët e Protokollit të Montrealit dhe Pikat Fokale të Doganave u zhvillua me sukses nga data 23 deri më 25 prill 2024 në Tiranë, Shqipëri. Aktiviteti mblodhi së bashku Zyrtarët Kombëtarë të Ozonit dhe përfaqësues të doganave nga vendet e rrjetit ECA për të forcuar bashkëpunimin, shkëmbimin e praktikave më të mira dhe zbatimin e detyrimeve të Protokollit të Montrealit.
Qëllimet e Takimit
Qëllimet kryesore të takimit ishin:
- Lehtësimi i dialogut dhe shkëmbimit të njohurive ndërmjet Zyrtarëve të Protokollit të Montrealit dhe Pikave Fokale të Doganave;
- Rishikimi i zhvillimeve të fundit në zbatimin e Protokollit të Montrealit, përfshirë detyrimet sipas Amendamentit të Kigali-t;
- Shkëmbimi i praktikave të mira dhe sfidave në kontrollin e substancave që shkatërrojnë shtresën e ozonit (ODS) dhe hidrofluorokarbureve (HFC);
- Diskutimi mbi tendencat e tregtisë së paligjshme dhe nismat rajonale të zbatimit;
- Forcimi i bashkëpunimit ndërinstitucional në nivel kombëtar dhe rajonal.
Pjesëmarrësit
Në takim morën pjesë përfaqësues nga më shumë se 20 vende të rajonit ECA, përfshirë Zyrtarë Kombëtarë të Ozonit dhe zyrtarë të zbatimit të ligjit doganor. Gjithashtu, morën pjesë përfaqësues nga Programi i Kombeve të Bashkuara për Mjedisin (UNEP), Organizata e Kombeve të Bashkuara për Zhvillim Industrial (UNIDO), Organizata Botërore e Doganave (WCO) dhe organizata të tjera partnere. Vendi mikpritës, Shqipëria, u përfaqësua nga zyrtarë të Ministrisë së Turizmit dhe Mjedisit dhe autoritetet doganore kombëtare.
Takimi u hap zyrtarisht nga përfaqësues të nivelit të lartë të qeverisë shqiptare, UNEP dhe UNIDO. Në fjalët përshëndetëse u theksua rëndësia e vazhdimit të bashkëpunimit rajonal dhe ndërtimit të kapaciteteve për të luftuar tregtinë e paligjshme të substancave të kontrolluara dhe për të mbështetur përpjekjet për pajtueshmëri me Protokollin.
Sesionet Kryesore dhe Diskutimet
Gjatë tre ditëve të takimit, pjesëmarrësit morën pjesë në sesione teknike, prezantime me studime rastesh dhe diskutime në grupe. Disa nga momentet kryesore përfshijnë:
- Përditësimi mbi Zbatimin e Protokollit të Montrealit dhe Amendamentit të Kigali-t: UNEP dhe agjencitë zbatuese paraqitën përditësime mbi vendimet kryesore të takimeve të fundit të palëve (MOP), me fokus te afatet dhe detyrimet nacionale për Amendamentin e Kigali-t.
- Shkëmbimi i Përvojave Kombëtare: Vendet pjesëmarrëse prezantuan përvojat e tyre në monitorimin, licencimin dhe kontrollin e tregtisë së ODS dhe HFC, si dhe mësimet e nxjerra në përballjen me tregtinë e paligjshme.
- Trajnimi i Doganave dhe Mjetet Digjitale: U prezantuan mjete të ofruara nga OzonAction i UNEP, platforma ENVIRONET e WCO-së dhe sistemet e kodifikimit doganor të BE-së për të identifikuar dhe parandaluar dërgesat e paligjshme.
- Bashkëpunimi Ndërkufitar dhe Inspektimet e Përbashkëta: Raste studimore nga rajoni paraqitën shembuj të suksesshëm të bashkëpunimit ndërkufitar dhe inspektimeve të përbashkëta ndërmjet autoriteteve doganore fqinje.
- Ushtrime Praktike dhe Puna në Grupe: Sesione interaktive i dhanë mundësi pjesëmarrësve të punojnë në skenarë praktikë për zbatimin e strategjive të kontrollit dhe analizimin e dokumentacionit të ngarkesave të dyshimta.
Rezultatet dhe Rekomandimet
Pjesëmarrësit ritheksuan rëndësinë e bashkëpunimit të fortë ndërmjet autoriteteve të ozonit dhe doganave, dhe rekomanduan:
- Përmirësimin e shkëmbimit të të dhënave dhe komunikimit ndërinstitucional;
- Forcimin e përdorimit të sistemeve të licencimit elektronik dhe profileve të rrezikut;
- Vazhdimin e bashkëpunimit rajonal në shkëmbimin e informacionit dhe ndërhyrjet e përbashkëta;
- Organizimin e trajnimeve të synuara për zyrtarët e rinj të doganave;
- Eksplorimin e mundësive për gjurmimin më të mirë të rrjedhës së ftohësve në zinxhirin e furnizimit.
Takimi u mbyll me reagime shumë pozitive nga pjesëmarrësit, të cilët vlerësuan mundësinë për të ndarë përvoja dhe për të forcuar kapacitetet e zbatimit të Protokollit. Një falënderim i veçantë iu adresua Qeverisë së Shqipërisë për mikpritjen dhe për angazhimin e saj aktiv në zbatimin e Protokollit të Montrealit.